De Noordwaard

 

Al eens legaal door het Boomgat of door het Gat van den Zalm om maar niet te spreken van de Bevert en het Witbomenkil, gevaren? Nee natuurlijk, want deze waters staan rood ingekleurd op de waterkaart van de Brabantse Biesbosch, op een klein stukje van de Bevert na.

Maar dat is nu veranderd, er is nog geen nieuwe kaart van de Brabantse Biesbosch waar dat anders op staat aangegeven, maar sinds oktober dit jaar [ 2015 ] is het mogelijk en legaal.En dat heeft alles te maken met het rijksprogramma Ruimte voor de Rivier, een landelijk project om het rivierwater ruimte geven. Op meer dan 30 plaatsen langs de grote rivieren worden werkzaamheden uitgevoerd om dat te realiseren. Denk aan verleggen/verhogen van dijken, geulen graven in de uiterwaarden, kribben verlagen, nieuwe stroomgeulen aanbrengen en ontpoldering van bestaande polders.

Aanleiding voor dit project was de extreme hoge waterstanden in 1993 en 1995. Toen kwam het water tot aan de kruinen van de dijken langs de Waal en Merwede, met een evacuatie van de Betuwe in 1995 tot gevolg. En daar is de ontpoldering van de Noordwaard nu een onderdeel van. Het gebied ligt ten zuiden van de Nieuwe Merwede tot aan de Brabantse Biesbosch.Een overwegend agrarisch gebied van z’n 4.450 hectare bestaande uit een groot aantal kleinere polders met namen als Happenhennip, Muggenwaard en Steenenmuur, doorsneden door slenken waar het water vroeger vrij in- en uitstroomde vanwege de getijden werking. Daar kwam verandering in na het afsluiten van het Haringvliet in kader van de Delta werken. Geen getijden meer en in 1980 zijn al die kleine poldertjes tot één grote polder gemaakt: De Noordwaard.En die is nu ontpolderd. In 2009 zijn ze daar mee begonnen en het gebied werd opnieuw ingedeeld.Agrariiers die wilden en konden blijven zijn op terpen gezet, oude slenken zijn uitgediept en met elkaar verbonden, nieuwe geulen zijn gegraven en alles opgesloten tussen wijd uiteen staande hoge en lage nieuwe en oude dijken.Heel het gebied is voorzien van hoge en lage bruggen en er zijn fietspaden over de lage dijken aangelegd.Vanuit het Steurgat zijn doorgangen gemaakt die na 1 april tot 1 november kunnen worden gebruikt om ook vandaar de Noordwaard in te kunnen varen. In de winter worden deze afgesloten met balken om het water vanuit de Bergsche Maas tegen te houden, want de Noordwaard is een overloop gebied voor de Merwede. De Bergsche Maas heeft zijn eigen overloop gebied gekregen: de Overdiepse Polder, een polder tussen de Bergsche Maas en het Oude Maasje bij Waspik. Ook daar zijn terpen opgeworpen voor de boerderijen en de dijken verlaagd om het Maaswater de ruimte te geven.

 

Maar wat betekend de Noordwaard nu voor ons als kanovaarder?

Dat wij een geweldig mooi vaargebied erbij hebben gekregen,heel het jaar in te varen vanuit de Bevert en het Gat van de Noorderklip Om daar te komen kun je beginnen bij het Jeppegat of bij Vissershang ten westen van Hank, Drimmelen kan ook, maar dan wordt de te varen afstand wel met een 2 maal een uur varen verlengt. Hetzelfde als je vanaf de Spieringsluis wil vertrekken, dan moet je om de Petrusplaat heen om daar te komen, omdat bij het nieuwe Biesbosch Museum eiland bollenlijnen liggen die daar het achterliggend gebied afsluiten.

De eerste keer dat ik in de Noordwaard ben gaan varen, was in november toen het langdurig had geregend en het waterpeil in de Nieuwe Merwede wat hoger stond. Het water werd met veel kracht door de nieuwe inlaten onder de Bandijk doorgeperst en stroomde de Noordwaard in en overstroomde hier en daar de lage nieuwe dijkjes. Een geweldige grote watervlakte waar het moeilijk was om de stroomgeulen te blijven volgen met varen, maar wat een ruimtelijk effect gaf dat. Hier en daar stonden nog wat groepjes bomen, sommigen binnen, andere buiten de dijken. Op verschillende plaatsen zijn terpen opgeworpen om het vee dat gaat komen een droge plaats te bieden. Wel heb ik een paar keer zowel solitaire als groepjes reebokken gezien.In het Boomgat kon ik ook tussen de bomen varen tot aan de bollenlijn voor het Gat van Lijnoorden. Het gebied daarachter tot aan het nieuwe Biesbosch Museum eiland, blijft natuur gebied en daarom afgesloten net zoals de Hardenhoek polder die geen polder meer is, want daar loopt nu een stroomgeul doorheen dit tot grote vreugde van de tientallen verschillende soorten foeragerende vogels. In de toekomst zullen er veel bomen gaan verdwijnen die nu met hun wortels te lang in het water staan en daarom zullen afsterven. Dat proces is al heel duidelijk te zien bij het Biesbosch Museum in het afgesloten gebied. Dit weer tot vreugde van de bevers die ook al actief zijn in het nieuwe gebied en hun bijdrage leveren aan het afsterven van die bomen. Ik zag daar een berkenboom van zo’n 20 cm doorsnee die heel vakkundig door de bevers rondom was doorgeknaagd tot de laatste decimeter met de verwachting van die bevers dat die dan wel zal omvallen. Niet dus, want hij werd gesteund door de er naast staande bomen. Op zich was het net een zandloper die in die boom was uitgeknaagd. Uiteindelijk hebben die bevers het toch gewonnen, want op tweede Kerstdag kwam ik er weer langs en hij was toch omgewaaid.Zijn tijd was echt voorbij.

images

Als je daar gaat varen, neem voorlopig nog de oude Biesbosch kaart mee, dan heb je toch nog iets waar je je op kunt oriënteren als je niet bekend bent daar. Ik ben een paar keer begonnen in de Noordwaard zelf bij een gemaaltje waar ik mijn auto kwijt kon, maar de dijken zijn daar smal en er is geen parkeerruimte nog die het mogelijk maken om meerdere auto’s te parkeren als je met een groep wil komen.

 

 

 

Cees Hilhorst.